វប្បធម៌នៃសុចរិតភាព និងភាពសុខសន្តិភាពនៅកម្ពុជា
កម្ពុជាគឺប្រទេសពុទ្ធសាសនា (ថេរាវាទ) ដ៏រឹងមាំ – ប្រហែល ៩៧ ភាគរយនៃប្រជាជនជាសាសនិកពុទ្ធ – ហើយសីលធម៌បូជនិន្ទានេះហាមឃាត់អំពើលួចយ៉ាងតាំងតែង។ ចាប់ពីអាយុក្មេង កូន ខ្មែរ ត្រូវបានបង្រៀន “សីល ៥” ដែលមួយក្នុងនោះគឺ មិននឹងយកអ្វីដែលមិនបានផ្តល់។ ការលួចមិនត្រឹមជាបទល្មើសច្បាប់ទេ ប៉ុន្តែត្រូវបានចាត់ទុកថាជាអំពើបង្កកំរិត ករមអាក្រក់ ដែលនាំឲ្យមានទុក្ខវេទនា។ ជីវិតប្រចាំថ្ងៃ ខ្មែរលើកទឹកចិត្តអ្នកបង្កើត ករមល្អ តាមរយៈការធ្វើការល្អ និងការចែករំលែក។ សីលពុទ្ធ និងករម សីល ៥ បង្រៀនឲ្យទាល់ឈប់លួច បញ្ឈប់ការក្លែងបោក និងមើលចិត្តល្អជាអាទិភាព។ ជំនឿលើករមរំដោះអ្នកពីការហេតុទុក្ខ ៖ ធ្វើល្អ = ទទួលល្អ ; ធ្វើអាក្រក់ = ទទួលអាក្រក់។ ប therefore ខ្មែរច្រើន “បន្តឹងចិត្ត” មិនធ្វើអំពើដែលអាចបង្កវិបត្តិដល់ខ្លួន និងសហគមន៍។ ការធ្វើ ទាន (dāna) និង មេត តា (mettā) ត្រូវបានសរសើរយ៉ាងខ្លាំង – អ្នកខ្មែរច្រើនផ្ដល់អាហារព្រឹកដល់ព្រះសង្ឃ និងកិច្ចការវត្ត ដើម្បីបង្កើនករមល្អ និងបបួលឱ្យមានសុចរិតភាពនៅសហគមន៍។ វប្បធម៌សហគមន៍ និងកិត្យានុភាព សង្គមខ្មែរមានលក្ខណៈជាសហគមន៍ខ្លាំង : គ្រួសារ – ភូមិ – ស្រុក ; “មុខម្តាយឱ្យសេចក្ដីថ្លៃជាងប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន”។ អំពើលួចមួយនឹងនាំការអាម៉ាស់មិនត្រឹមឲ្យជនរងគ្រោះទេ ប៉ុន្តែអាម៉ាស់ទៅដល់គ្រួសាររបស់អ្នកលួចផង។ ដូច្នេះ ការ ការពារ ផ្ទៃភូមិ […]